Czy pracownik, który był ofiarą mobbingu może otrzymać od pracodawcy odszkodowanie? A kiedy przysługuje mu zadośćuczynienie? Jaką kwotę może otrzymać pracownik w ramach rekompensaty? 

Czym się różni zadośćuczynienie od odszkodowania?

Na wstępie krótko trzeba zdefiniować, czym w ogóle jest zadośćuczynienie, a czym odszkodowanie, ponieważ oba te pojęcia czasami są ze sobą mylone. 

Zadośćuczynienie

Zgodnie z kodeksem cywilnym zadośćuczynienie to forma rekompensaty pieniężnej, którą otrzymuje osoba poszkodowana w sposób niematerialny. Oznacza to, że może na nie liczyć pracownik, u którego mobbing spowodował straty moralne, ugodził w jego dobre imię, a także skutkował problemami związanymi ze zdrowiem fizycznym lub psychicznym, na przykład depresją. 

Z kolei odszkodowanie ma na celu naprawę wyrządzonej szkody materialnej, a więc na przykład złamanie ręki pracownika, uszkodzenie samochodu, czy też zniszczenie komputera. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 14 grudnia 2018 r. (sygn. akt I CSK 695/17) o stracie materialnej można mówić wtedy, gdy istnieje różnica na niekorzyść między majątkiem osoby poszkodowanej przed wyrządzoną szkodą i po niej. 

Główną różnicą między zadośćuczynieniem a odszkodowaniem jest więc forma strat, których doznał pracownik. W pierwszym przypadku chodzi o niematerialne konsekwencje mobbingu, a w drugim o szkody typowo materialne. Warto jednak zaznaczyć, że celem obu tych form jest rekompensata krzywd, które zostały wyrządzone wobec pracownika. Zarówno zadośćuczynienie, jak i odszkodowanie, mogą zostać przyznane na dwa sposoby:

• na drodze sądowej – pracownik pozywa do sądu pracodawcę i żąda rekompensaty za doznane krzywdy;
• na drodze pozasądowej – ofiara musi porozumieć się samodzielnie ze sprawcą zdarzenia i „dogadać” co do wysokości odszkodowania lub zadośćuczynienia. 

Niestety wygranie sprawy o mobbing oraz o zadośćuczynienie, nie jest prostą sprawą. Więcej na ten temat znajdziesz tutaj. 

Zadośćuczynienie za mobbing – kiedy przysługuje?

W przypadku mobbingu cała sprawa jest o tyle skomplikowana, że pracownik musi dobrze udowodnić winę sprawcy, a także udokumentować szkody. W tym wypadku subiektywna opinia pracownika nie jest wystarczająca do otrzymania zadośćuczynienia. Ocena szkód musi więc opierać się na kryteriach całkowicie obiektywnych. Pracownik powinien więc przedstawić odpowiednie dowody, wskazujące na mobbing ze strony sprawcy. Sprawdź nasz artykuł o tym Jak skutecznie i legalnie zbierać dowody na mobbing. 

Dodatkowo dobrym rozwiązaniem jest udokumentowanie naruszenia zdrowia fizycznego lub psychicznego. Przykładem w tym przypadku może być opinia lekarza-psychiatry lub biegłego psychologa. Specjaliści mogą wydać opinię, wskazującą na to, że mobbing przyczynił się do danego problemu u ofiary, na przykład depresji, zachowań lękowych lub fobii społecznej. Znacznie trudniej jest udowodnić doznaną krzywdę, jeśli nie ma dowodów na mobbing, ani też żadnych dokumentów i opinii ze strony lekarzy. 

Warto zaznaczyć, że nie ma z góry ustalonych kwot zadośćuczynienia za mobbing ze strony pracodawcy lub współpracownika. Wysokość roszczenia zależy od wielu czynników takich jak stopień cierpień fizycznych i/lub psychicznych, czas trwania mobbingu oraz nieodwracalność doznanych krzywd. Przykładowo pracownik może zażądać w sądzie 6 miesięcznych wynagrodzeń w formie odszkodowania. W przypadku wypłaty na poziomie 5 tysięcy złotych brutto miesięcznie, kwota ta wyniosłaby 30 tysięcy złotych brutto. Pozwany może jednak odnieść się do sprawy i udowodnić, że wcale nie stosował mobbingu wobec pracownika. 

Kiedy pracownik otrzyma odszkodowanie za mobbing?

Pracownik może dostać odszkodowanie w sytuacji, gdy spełnione zostały następujące przesłanki:

• mobbing wywołał szkodę materialną;
• szkoda dotyczy osoby lub rzeczy;
• zdarzenie i szkoda mogą być połączone stosunkiem przyczynowo-skutkowym, co oznacza, że szkoda została spowodowana przez dane zdarzenie i można to udowodnić.

W tym przypadku o szkodzie można mówić także w sytuacji, gdy pracownik musiał rozwiązać umowę o pracę przez działania mobbingowe w miejscu pracy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, wysokość odszkodowania za mobbing nie powinna być niższa niż jedno minimalne miesięczne wynagrodzenie brutto, co w 2022 roku daje kwotę 3010 złotych brutto. Dodatkowo ustalenie konkretnej wysokości odszkodowania jest wyliczane w stosunkowo prosty sposób. 

Oznacza to, że kwota ta ma być różnicą między stanem majątkowym poszkodowanego przed i po wystąpieniu danego zdarzenia. W przypadku odszkodowania wyliczenie wysokości roszczenia jest więc dużo prostsze niż w kontekście zadośćuczynienia. Należy jednak pamiętać o tym, że pracownik również musi udowodnić i udokumentować mobbing oraz konkretne straty, które poniósł. Przydatne mogą być więc na przykład faktury za naprawę samochodu lub komputera, paragony za leki lub za usługi medyczne. 

Czy pracownik może otrzymać odszkodowanie i zadośćuczynienie?

W sytuacji, gdy ofiara mobbingu poniosła zarówno straty materialne, jak i pozamaterialne, może żądać zarówno odszkodowania, jak i zadośćuczynienia. Chodzi tutaj na przykład o pracownika, który był zmuszony rozwiązać umowę o pracę, a więc poniósł straty materialne, jak i nastąpił u niego rozstrój zdrowia (na przykład pojawiła się depresja lub fobia). W tym przypadku ofiara ma prawo do odszkodowania w konkretnej kwocie, która powinna wynosić nie mniej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, jak i do zadośćuczynienia w wysokości ustalonej na podstawie doznanych szkód psychicznych. 

Podsumowanie

Zwykle pracownik decyduje się na dochodzenie roszczeń tylko z jednego powodu, a więc materialnego lub niematerialnego. Wygranie sprawy mobbingowej wymaga i tak zebrania dużej ilości dowodów, dokumentów i opinii, dlatego już jeden rodzaj rekompensaty jest sporym sukcesem dla ofiary. Najlepszym rozwiązaniem jest skontaktowanie się z ekspertami, którzy są w stanie zadbać o to, aby pracownik otrzymał wszystkie należne pieniądze. Zadośćuczynienie oraz odszkodowanie są realną korzyścią, którą ofiara może otrzymać ze strony sprawcy. Właśnie dlatego warto dochodzić swoich roszczeń i dbać o swoje prawa. A jeśli artykuł był dla Ciebie pomocny, wesprzyj nas dowolną kwotą na Zrzutka.pl. To właśnie dzięki takim wpłatom możemy dalej tworzyć takie materiały oraz pomagać poszkodowanym.